Indonesia
kuwe dadi bangsa lan negara sing desepakati bareng. Udu sebab wong siji sing
bisa ngraketna kaya critane Gajahmada jaman Majapahit. Sing ndadekna siji kuwe
antarane sejarah lan kondisi dejajah bareng nang Landa. Semenane, taun 1926,
deanakna Kongres Pemudha I sing ngrembug masalah arah lan tujuan perjuangan
pemudha-pemudha sing nganggo jeneng dhaerah lan kelompok utawa golongan, kaya
dene Jong Java, Jong Sunda, Jong Ambon, Jong Celebes, Jong Sumatera utawa
Andalas, Jong Islamiten Bond. Kongres mau antarane ngrembug arah lan tujuane
perjuangan sing nganggo jeneng dhaerah lan golongane dhewek-dhewek. Nang
Kongres mau desepakati deanakna Kongres Pemudha II lan sepakat denadekna siji wadah
pemudha, Pemuda Indonesia.
Nang
Kongres Pemudha II 28 Oktober 1928 akhire sepakat bertumpah darah satu,
berbangsa satu, lan berbahasa satu Indonesia lan cukup gerakan Pemuda
Indonesia. Kawit anane kesepakatan mau sing dejenengi Sumpah Pemuda isine kesepakatan
telu perkara kae mau njuran lair bangsa Indonesia. Dadi bangsa Indonesia lair
udu karepe wong siji sing kuwat. Ning kesepakatan kabeh masrakat Indonesia sing
dewakili nang para pejuang muda. Mulane Indonesia dearani negara sing plural
utawa Bhinneka Tunggal Ika.
Bhinneka
Tunggal Ika kuwe semboyane Indonesia. Frasa bahasa kiye pancen asale sekang
basa Jawa Kuna. Bhinneka artine "werna-werna utawa beda-beda",
tunggal artine "siji", lan ika artine "kuwe”. Dadi, bhinneka
tunggal ika artine werna-werna utawa beda-beda ning siji anane. Mangsude
senajan bangsa Indonesia werna-werna isine, beda suku, beda adat, beda agama,
beda keyakinan, beda unggah-ungguhe ning karepe padha utawa mung siji. Ya, dadi
bangsa lan negara Indonesia. Mulane kudu degatekna Indonesia isine werna-werna
ning wis dadi kesepakatan; urip bareng, brayan.
Kalimat
bhinneka tunggal ika kewentar awit kuna mekuna. Jaman Majapahit nang buku
anggitane Mpu Tantular sing jenenge Kakawin Sutasoma, sekitar abad 14, deajarna
ngenani tepa salira (toleransi, tasamuh) antara umat Hindu Siwa karo umat
Buddha.
Kitab
Kakawin Sutasoma bagian pupuh 139, bait 5 njelasna:
“Rwāneka dhātu winuwus Buddha Wiswa,
Bhinnêki rakwa ring apan kena
parwanosen,
Mangkang Jinatwa kalawan Śiwatatwa
tunggal,
Bhinnêka tunggal ika tan hana dharma
mangrwa.”
(deartekna
bebas : “decritakena Buddha lan Siwa kuwe zat loro sing beda,
Senajan
beda, ning kudu dekenali loro-lorone,
Sebab
benere Jina (Buddha) lan Siwa kuwe siji anane;
Beda-beda
ning mung siji anane. ora nana kerancuan nang kabeneran.”).
Indonesia
sing pancen werna-werna anane utawa isine mau wis desadhari para tokoh bangsa
sing akhire dedadekna lendhesan negara rupane Pancasila khususe sila 3;
“Persatuan Indonesia”. Nggo negesna Indonesia kuwe isine werna-werna, Sultan
Hamid II sekang Pontianak sing deawasi nang Presiden Soekarno nggawe lambang
sing njuran dejenengi Garuda Pancasila. Lambang kiye ngemu perlambang heraldic
(ngelmu ngenani asal-usul, perkembangan, utawa makna lambang) nang gegere
Garuda ana lambang sila-sila Pancasila. Cakar Garuda nyekel pita sing ana
tulisane werna ireng, “Bhinneka Tunggal Ika”. Nang Presiden Soekarno lambang
Garuda Pancasila dedadekna lambang negara lan semboyan negara tanggal 11
Februari 1950. Njuran detetepna nganggo Peraturan Pemerintah Nomer 66 Tahun
1951, dedadekna undang-undang nang Tambahan Lembaran Negara Nomor 176 Tahun
1951 PADA 28 November 1951.
Wektu
ana perubahan UUD 1945 taun 2000, Lambang Negara Garuda Pancasila sing ana
semboyane Bhinneka Tunggal Ika deangkat dadi Pasal 36 A UUD 1945, Lambang
Negara ialah Garuda Pancasila dengan semboyan Bhinneka Tunggal Ika.
Sawise
deangkat lan dedadekna salah sijine pasal konstitusi, ndadekna semboyan
bhinneka tunggal ika duwe posisi kuat, kudu desadhari lan dedadekna landhesan
urip bareng nang Indonesia. Mulane masrakat ora kena mbeda-mbedakna utawa ngece
siji lan sijine mung sebab beda werna keturunan (ras), suku, agama lan
keyakinan, golongan, lan liyane. Bangsa Indonesia kuwe bangsa sing plural.
Paham pluralisme (ngregani perbedaan) kudu decekel nang bangsa Indonesia. Sikap
sing ora kena detawa sing mujudna paham pluralisme antarane kudu ngregani, ngormati,
tenggang rasa, lan tepa salira (tasamuh/toleransi) maring sepadha-padha warga
Indonesia.
Drs.
Fuad Aljihad, MH.
Guru
SMA Negeri 1 Cilacap, Ketua MGMP PKn SMA/MA Kabupaten Cilacap.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar