Sabtu, 13 Oktober 2012

Pancen Plural


Indonesia kuwe dadi bangsa lan negara sing desepakati bareng. Udu sebab wong siji sing bisa ngraketna kaya critane Gajahmada jaman Majapahit. Sing ndadekna siji kuwe antarane sejarah lan kondisi dejajah bareng nang Landa. Semenane, taun 1926, deanakna Kongres Pemudha I sing ngrembug masalah arah lan tujuan perjuangan pemudha-pemudha sing nganggo jeneng dhaerah lan kelompok utawa golongan, kaya dene Jong Java, Jong Sunda, Jong Ambon, Jong Celebes, Jong Sumatera utawa Andalas, Jong Islamiten Bond. Kongres mau antarane ngrembug arah lan tujuane perjuangan sing nganggo jeneng dhaerah lan golongane dhewek-dhewek. Nang Kongres mau desepakati deanakna Kongres Pemudha II lan sepakat denadekna siji wadah pemudha, Pemuda Indonesia.

Nang Kongres Pemudha II 28 Oktober 1928 akhire sepakat bertumpah darah satu, berbangsa satu, lan berbahasa satu Indonesia lan cukup gerakan Pemuda Indonesia. Kawit anane kesepakatan mau sing dejenengi Sumpah Pemuda isine kesepakatan telu perkara kae mau njuran lair bangsa Indonesia. Dadi bangsa Indonesia lair udu karepe wong siji sing kuwat. Ning kesepakatan kabeh masrakat Indonesia sing dewakili nang para pejuang muda. Mulane Indonesia dearani negara sing plural utawa Bhinneka Tunggal Ika.

Bhinneka Tunggal Ika kuwe semboyane Indonesia. Frasa bahasa kiye pancen asale sekang basa Jawa Kuna. Bhinneka artine "werna-werna utawa beda-beda", tunggal artine "siji", lan ika artine "kuwe”. Dadi, bhinneka tunggal ika artine werna-werna utawa beda-beda ning siji anane. Mangsude senajan bangsa Indonesia werna-werna isine, beda suku, beda adat, beda agama, beda keyakinan, beda unggah-ungguhe ning karepe padha utawa mung siji. Ya, dadi bangsa lan negara Indonesia. Mulane kudu degatekna Indonesia isine werna-werna ning wis dadi kesepakatan; urip bareng, brayan.

Kalimat bhinneka tunggal ika kewentar awit kuna mekuna. Jaman Majapahit nang buku anggitane Mpu Tantular sing jenenge Kakawin Sutasoma, sekitar abad 14, deajarna ngenani tepa salira (toleransi, tasamuh) antara umat Hindu Siwa karo umat Buddha.
Kitab Kakawin Sutasoma bagian pupuh 139, bait 5 njelasna:

“Rwāneka dhātu winuwus Buddha Wiswa,
Bhinnêki rakwa ring apan kena parwanosen,
Mangkang Jinatwa kalawan Śiwatatwa tunggal,
Bhinnêka tunggal ika tan hana dharma mangrwa.”

(deartekna bebas : “decritakena Buddha lan Siwa kuwe zat loro sing beda,
Senajan beda, ning kudu dekenali loro-lorone,
Sebab benere Jina (Buddha) lan Siwa kuwe siji anane;
Beda-beda ning mung siji anane. ora nana kerancuan nang kabeneran.”).

Indonesia sing pancen werna-werna anane utawa isine mau wis desadhari para tokoh bangsa sing akhire dedadekna lendhesan negara rupane Pancasila khususe sila 3; “Persatuan Indonesia”. Nggo negesna Indonesia kuwe isine werna-werna, Sultan Hamid II sekang Pontianak sing deawasi nang Presiden Soekarno nggawe lambang sing njuran dejenengi Garuda Pancasila. Lambang kiye ngemu perlambang heraldic (ngelmu ngenani asal-usul, perkembangan, utawa makna lambang) nang gegere Garuda ana lambang sila-sila Pancasila. Cakar Garuda nyekel pita sing ana tulisane werna ireng, “Bhinneka Tunggal Ika”. Nang Presiden Soekarno lambang Garuda Pancasila dedadekna lambang negara lan semboyan negara tanggal 11 Februari 1950. Njuran detetepna nganggo Peraturan Pemerintah Nomer 66 Tahun 1951, dedadekna undang-undang nang Tambahan Lembaran Negara Nomor 176 Tahun 1951 PADA 28 November 1951.

Wektu ana perubahan UUD 1945 taun 2000, Lambang Negara Garuda Pancasila sing ana semboyane Bhinneka Tunggal Ika deangkat dadi Pasal 36 A UUD 1945, Lambang Negara ialah Garuda Pancasila dengan semboyan Bhinneka Tunggal Ika.

Sawise deangkat lan dedadekna salah sijine pasal konstitusi, ndadekna semboyan bhinneka tunggal ika duwe posisi kuat, kudu desadhari lan dedadekna landhesan urip bareng nang Indonesia. Mulane masrakat ora kena mbeda-mbedakna utawa ngece siji lan sijine mung sebab beda werna keturunan (ras), suku, agama lan keyakinan, golongan, lan liyane. Bangsa Indonesia kuwe bangsa sing plural. Paham pluralisme (ngregani perbedaan) kudu decekel nang bangsa Indonesia. Sikap sing ora kena detawa sing mujudna paham pluralisme antarane kudu ngregani, ngormati, tenggang rasa, lan tepa salira (tasamuh/toleransi) maring sepadha-padha warga Indonesia.

Drs. Fuad Aljihad, MH.
Guru SMA Negeri 1 Cilacap, Ketua MGMP PKn SMA/MA Kabupaten Cilacap.

Sebarna Tulisan Kie!



Tidak ada komentar: