Ana wong picek wengi-wengi ngendong njuran pamitan bali. Sing duwe umah prentah kon nggawa teplok nggo obor. Si tamu sing matane picek ora gelem nampa teploke merga deweke rumangsa ora weruh, nggawa teploka ya percumah. Tujuane sing duwe umah prentah kon nggawa teplok jane konsupayane angger neng ndalan sing peteng papagan karo wong liya ora nganget-kageti lan tubrukan. Merga depeksa, tamune sing matane picek njuran gelem nggawa teploke.
Temenan, urung adoh goli mlaku, wong sing matane picek detabrak neng wong lia merga dalane pancen peteng “Mlaku pecicilan apa ora duwe mata?”. Merga rumangsa salah, sing nabrak meneng baen ora semaur apa-apa, klius nerusna mlakune. Tembung ndilalah, nembe mlaku pirang jangkah wong picek mau detabrak maning neng wong sejene. Sing detabrak ngumpa-umpa ”Apa ko picek ya? Apa ora ndeleng? Inyong goli nggawa teplok toli konsupayane ko bisa weruh inyong.” Sing detabrak ora trima dearani wong picek, njuran mangsuli ”Rika sing picek! Apa rika ora ngreti angger teploke ora murub?. Basan ngreti sing detabrak pancen wong picek, sing nabrak banjur njaluk ngapura. Sing detabrak uga gelem ngapurani lan nerusna mlakune.
Pancen dasare dalane peteng ndedet, ndilalah wong piceke detabrak maning neng wong sejene. Ning wis ora jengkel malah takon maring sing nabrak apa teploke mati. Semana uga sing nabrak uga takon maring sing wong picek apa deweke nggawa teplok.
Wong sekeloron meneng kabeh. Ndilalah kaya ana sing mrentah njur bareng-bareng takon ”Pangapurane apa rika wong ora weruh ?”. Wong sekeloron uga bareng-bareng njawab ”ya”. Jebule wong loro padha piceke. Wong loro wengi-wengi neng petengan padha ngguyu cekakakan banjur padha nggoleti teploke sing tiba. Lagi padha gramakan nggoleti teplok, ana maning wong liwat meh bae nabrak wong loro mau. Wong sing nembe liwat mbatin ”Pancen angger mlaku mbengi kudu nggawa teplok, konsupayane bisa weruh dalan tur wong liya ya dadi weruh angger ana wong liwat.”
Sekang crita neng nduwur mau ana piwulang lamona “lampu teplok“ kuwe bisa gawe padhang, lan kewicaksanan urip. Tegese wong urip kudu bisa gawe padhang lan kudu duwe kewicaksanan sing gedhe. Bisaha goli dadi menungsa nglindungi menungsa liane sekang kedadean lan kahanan sing ora dekarepena.
Wong sing picek nomer siji perlambang watek kemlungkung, gumedhe, gampang jengkel, senenge nyalahena wong liya. Deweke ora rumangsa jane akeh kekurangane. Ning merga olih pitulungan banjur ngrumangsani, bisa dadi wong sabar, ora gumedhe, lan dadi seneng aweh pangapura maring wong liya.
Sebanjure, gambaran wong sing nabrak sepisan, kuwe nggambarena angger siki akeh wong sing padha ora preduli karo wong liya. Neng jaman siki akeh wong sing ngreti hukum ning uga nglanggar hukum. Jane ngreti korupsi kuwe salah ning tetep bae padha korupsi. Mula neng jaman siki akeh sarjana hukum lan para penegak hukum sing dekunjara merga nglakoni korupsi.
Wong sing nabrak kepindone nggambarena wong sing seneng cang-cung salahe wong liya. Padahal kabeh menungsa bisa kepanggonan salah. Engganua angger ana wong liya sing agi kepanggonan salah aja cokan maido. Salahe wong liya mestine bisa dadi kacabenggala. Sapa sing gelem kepanggonan salah. Sapa sing gelem nguja-uja dadi wong picek. Mestine wong sing agi ora weruh dalan detulungi neng wong sing weruh. Gelem padha tulung tinulungan lewih mulya tenumbang mung andon golet salahe wong liya.
Wong sing picek kepindhone nggambarena, kepriwe arep aweh pitulungan maring wong liya wong dheweke baen ora weruh utawane ora ngreti. Mulane saben menungsa engganua seurunge nyalahena wong liya jajal padha ndeleng githoke dhewek disit. Aja padha rumangsa bener lan pintera dhewek. Maling ora kecekel-kecekel pemrentahe sing dealak-alakena, jere ora becus nyambut gawe. Basan kecekel nang luar negeri jere wis ana kong-kong kalikong.
Wong sing liwat keri dhewek nggambarena lamona menungsa kudu duwe kewicaksanan sing gedhe. Angger kepengin uripe migunani maring wong liya kudu bisa jembar ati lan pikirane. Apamaning angger agi deprecaya makili rakyat aja mung mligi mikirna golongane. Aja padha mung senenge nyalahena pemretah sing dadi mitrane. Sing agi deprecaya mimpin pemrentahan uga goli nyambutgawe sing temenanan. Kudu bisa gawe ukara sing sekirane kabeh rakyat padha bisa melu ngrasekena kepenake.
Ana unen-unen ”Sewu obor bisa murub sekang obor siji, lan obor sing nggo ngurubena ora bakal urube dadi sudha”. Gotongroyong, guyub rukun lan padha gelem bagen karo liyane ora bakal marekna suda. Sapa sing gelem mbantu maring wong liya bakale olih pinwales sing lewih gedhe.
Angger mata ora nana sing nutupi dadine weruh, kuping ora nana sing nyumpel dadine krungu, cungur ora nana sing mithet dadine bisa ngambung. Pikiran angger ora ana sing ngaling-alingi dadine thukul kewicaksanaan. Mayuh goli nggolet pepadhang, blajar laku wicaksana aja mandeg konsupayane goli dadi menungsa bisa mampangati tumrap menungsa liyane.
Sri Indriyati, SPd*
Mulang neng SDN 1 Kedungwuluh, Kalimanah, Purbalingga
Temenan, urung adoh goli mlaku, wong sing matane picek detabrak neng wong lia merga dalane pancen peteng “Mlaku pecicilan apa ora duwe mata?”. Merga rumangsa salah, sing nabrak meneng baen ora semaur apa-apa, klius nerusna mlakune. Tembung ndilalah, nembe mlaku pirang jangkah wong picek mau detabrak maning neng wong sejene. Sing detabrak ngumpa-umpa ”Apa ko picek ya? Apa ora ndeleng? Inyong goli nggawa teplok toli konsupayane ko bisa weruh inyong.” Sing detabrak ora trima dearani wong picek, njuran mangsuli ”Rika sing picek! Apa rika ora ngreti angger teploke ora murub?. Basan ngreti sing detabrak pancen wong picek, sing nabrak banjur njaluk ngapura. Sing detabrak uga gelem ngapurani lan nerusna mlakune.
Pancen dasare dalane peteng ndedet, ndilalah wong piceke detabrak maning neng wong sejene. Ning wis ora jengkel malah takon maring sing nabrak apa teploke mati. Semana uga sing nabrak uga takon maring sing wong picek apa deweke nggawa teplok.
Wong sekeloron meneng kabeh. Ndilalah kaya ana sing mrentah njur bareng-bareng takon ”Pangapurane apa rika wong ora weruh ?”. Wong sekeloron uga bareng-bareng njawab ”ya”. Jebule wong loro padha piceke. Wong loro wengi-wengi neng petengan padha ngguyu cekakakan banjur padha nggoleti teploke sing tiba. Lagi padha gramakan nggoleti teplok, ana maning wong liwat meh bae nabrak wong loro mau. Wong sing nembe liwat mbatin ”Pancen angger mlaku mbengi kudu nggawa teplok, konsupayane bisa weruh dalan tur wong liya ya dadi weruh angger ana wong liwat.”
Sekang crita neng nduwur mau ana piwulang lamona “lampu teplok“ kuwe bisa gawe padhang, lan kewicaksanan urip. Tegese wong urip kudu bisa gawe padhang lan kudu duwe kewicaksanan sing gedhe. Bisaha goli dadi menungsa nglindungi menungsa liane sekang kedadean lan kahanan sing ora dekarepena.
Wong sing picek nomer siji perlambang watek kemlungkung, gumedhe, gampang jengkel, senenge nyalahena wong liya. Deweke ora rumangsa jane akeh kekurangane. Ning merga olih pitulungan banjur ngrumangsani, bisa dadi wong sabar, ora gumedhe, lan dadi seneng aweh pangapura maring wong liya.
Sebanjure, gambaran wong sing nabrak sepisan, kuwe nggambarena angger siki akeh wong sing padha ora preduli karo wong liya. Neng jaman siki akeh wong sing ngreti hukum ning uga nglanggar hukum. Jane ngreti korupsi kuwe salah ning tetep bae padha korupsi. Mula neng jaman siki akeh sarjana hukum lan para penegak hukum sing dekunjara merga nglakoni korupsi.
Wong sing nabrak kepindone nggambarena wong sing seneng cang-cung salahe wong liya. Padahal kabeh menungsa bisa kepanggonan salah. Engganua angger ana wong liya sing agi kepanggonan salah aja cokan maido. Salahe wong liya mestine bisa dadi kacabenggala. Sapa sing gelem kepanggonan salah. Sapa sing gelem nguja-uja dadi wong picek. Mestine wong sing agi ora weruh dalan detulungi neng wong sing weruh. Gelem padha tulung tinulungan lewih mulya tenumbang mung andon golet salahe wong liya.
Wong sing picek kepindhone nggambarena, kepriwe arep aweh pitulungan maring wong liya wong dheweke baen ora weruh utawane ora ngreti. Mulane saben menungsa engganua seurunge nyalahena wong liya jajal padha ndeleng githoke dhewek disit. Aja padha rumangsa bener lan pintera dhewek. Maling ora kecekel-kecekel pemrentahe sing dealak-alakena, jere ora becus nyambut gawe. Basan kecekel nang luar negeri jere wis ana kong-kong kalikong.
Wong sing liwat keri dhewek nggambarena lamona menungsa kudu duwe kewicaksanan sing gedhe. Angger kepengin uripe migunani maring wong liya kudu bisa jembar ati lan pikirane. Apamaning angger agi deprecaya makili rakyat aja mung mligi mikirna golongane. Aja padha mung senenge nyalahena pemretah sing dadi mitrane. Sing agi deprecaya mimpin pemrentahan uga goli nyambutgawe sing temenanan. Kudu bisa gawe ukara sing sekirane kabeh rakyat padha bisa melu ngrasekena kepenake.
Ana unen-unen ”Sewu obor bisa murub sekang obor siji, lan obor sing nggo ngurubena ora bakal urube dadi sudha”. Gotongroyong, guyub rukun lan padha gelem bagen karo liyane ora bakal marekna suda. Sapa sing gelem mbantu maring wong liya bakale olih pinwales sing lewih gedhe.
Angger mata ora nana sing nutupi dadine weruh, kuping ora nana sing nyumpel dadine krungu, cungur ora nana sing mithet dadine bisa ngambung. Pikiran angger ora ana sing ngaling-alingi dadine thukul kewicaksanaan. Mayuh goli nggolet pepadhang, blajar laku wicaksana aja mandeg konsupayane goli dadi menungsa bisa mampangati tumrap menungsa liyane.
Sri Indriyati, SPd*
Mulang neng SDN 1 Kedungwuluh, Kalimanah, Purbalingga
Tidak ada komentar:
Posting Komentar